"SYMFONIA KOPALNI" to wyjątkowa, multiwizualna wystawa, która dotrze 26 listopada 2024 o godz. 18:00 do Zabytkowego Kompleksu Szyb Maciej w Zabrzu-Maciejowie (ul. Srebrna 6). Wydarzenie odbywa się w sali bankietowej (II p.) - wstęp wolny!
Projekt „Symfonia Kopalni” jest głęboko zakorzeniony w dziedzictwie górniczym Śląska, zarówno materialnym, jak i niematerialnym. Region ten, będący przez stulecia sercem polskiego przemysłu wydobywczego, pozostawił trwały ślad nie tylko w krajobrazie, ale także w kulturze, tradycjach i pamięci społecznej. Górnictwo od zawsze było czymś więcej niż zawodem – stanowiło sposób życia, wokół którego kształtowały się lokalne społeczności, wartości, obrzędy i sztuka.
Dziedzictwo materialne, takie jak kopalnie, szyby, sztolnie i inne elementy infrastruktury przemysłowej, to nie tylko imponujące zabytki techniki, ale również świadectwa przeszłości, które w unikalny sposób oddają dynamikę rozwoju przemysłu i wpływ, jaki wywarł na życie mieszkańców. Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego to żywy dowód na to, jak ważne jest zachowanie tych miejsc, które stały się symbolami tożsamości regionalnej.
Równie istotne jest dziedzictwo niematerialne, które znajduje swój wyraz w języku, muzyce, pieśniach, opowieściach i wspomnieniach górników oraz ich rodzin. To właśnie dźwięki kopalni – szum maszyn, stukot narzędzi, rytmiczne brzmienia orkiestr górniczych czy nawet cisza opuszczonych szybów – składają się na unikalny pejzaż dźwiękowy, który przenika do codzienności i wypełnia życie Ślązaków. Nie bez powodu tradycje Barbórkowe oraz działalność Górniczych Orkiestr Dętych zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, co podkreśla ich wyjątkową wartość dla tożsamości narodowej i regionalnej. Te tradycje, wciąż żywe, stanowią nieoceniony fundament do tworzenia nowoczesnych produkcji artystycznych, takich jak „Symfonia Kopalni”.
„Symfonia Kopalni” to nowatorska forma ochrony i popularyzacji tego dziedzictwa. Łączy tradycję z nowoczesnością, przybliżając szerokiej publiczności – zarówno lokalnej, jak i międzynarodowej – niezwykły świat śląskich kopalni. Projekt wpisuje się również w globalne trendy wykorzystywania nowych technologii w promocji i interpretacji dziedzictwa kulturowego, takich jak digitalizacja dźwięków i wizualizacje. Stanowi tym samym ważny krok w kierunku zachowania pamięci o górnictwie dla przyszłych pokoleń, a także jego reinterpretacji w kontekście współczesnych form wyrazu artystycznego.
Zgodnie z ustaleniami zawartymi w „Raporcie. Górnicze dziedzictwo. Rozpoznanie dziedzictwa materialnego obiektów nieruchomych związanych z przemysłem wydobywczym, górniczym i kopalnianym węgla kamiennego i innych paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny i paliwa ropopochodne) w obszarze Polski”, istnieje pilna potrzeba systematycznej ochrony zabytków przemysłu wydobywczego. Raport ten podkreśla, że wiele obiektów o unikalnej wartości historycznej i kulturowej jest zagrożonych zniszczeniem lub zapomnieniem. „Symfonia Kopalni” odpowiada na te wyzwania, wykorzystując autentyczne dźwięki i narracje związane z górnictwem, co nie tylko dokumentuje, ale także ożywia to dziedzictwo w nowoczesnej formie artystycznej.
Ponadto, takie artystyczne produkcje są niezwykle potrzebne, ponieważ pełnią funkcję pomostu pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Nie tylko umożliwiają odbiorcom zrozumienie i doświadczenie bogactwa dziedzictwa górniczego w sposób nowoczesny i atrakcyjny, ale także wzmacniają poczucie wspólnoty i dumy z lokalnej historii. Tworzą przestrzeń dla refleksji nad przemianami społeczno-kulturowymi, jakie zaszły w regionach górniczych, oraz inspirują do dalszego odkrywania ich potencjału. „Symfonia Kopalni” jest przykładem, jak tradycje wpisane na listy dziedzictwa kulturowego, takie jak Barbórka czy orkiestry dęte, mogą zostać przekształcone w formę sztuki współczesnej, nie tracąc przy tym swojej autentyczności i znaczenia.
Projekt ten wpisuje się również w szersze działania mające na celu rewitalizację i adaptację obiektów poprzemysłowych, co jest jednym z kluczowych zaleceń raportu. Poprzez integrację elementów dziedzictwa materialnego i niematerialnego, „Symfonia Kopalni” staje się platformą edukacyjną i promocyjną, zwiększającą świadomość społeczną na temat wartości i potencjału dziedzictwa górniczego w Polsce.
